Światło Chrystusa i sakrament zbawienia. Studia eklezjologiczne

Z Nowego Testamentu jednoznacznie wynika, że Kościół posiada bezpośrednią więź z Jezusem Chrystusem. Chrześcijanie od samego początku są świadomi tego faktu, starając się go wyrazić zarówno za pośrednictwem swojego życia opartego na wierze, jak i podejmowanej refleksji teologicznej. Od uchwycenia tej więzi w coraz to nowych okolicznościach historycznych i duchowych zależy konkretne urzeczywistnianie się osobistej wiary oraz wspólnotowe zaangażowanie w rozwój i budowanie Kościoła. Dlatego eklezjologii, czyli refleksji teologicznej o Kościele, nadajemy dzisiaj tak wielkie znaczenie, czyniąc ją polem wielu debat.

W naszym mówieniu o Kościele, za II Soborem Watykańskim, który jest wielkim Soborem eklezjologicznym, odwołujemy się dzisiaj najczęściej do kategorii światła świata, która przypomina, że Kościół odbija w swoim historycznym wizerunku wieczne światło Chrystusa Zbawiciela, przez co jest dla wszystkich sakramentem zbawienia – narzędziem zjednoczenia z Bogiem. Te kategorie eklezjologiczne stoją u podstaw zebranych w tym tomie studiów eklezjologicznych.

SPIS TREŚCI:

WPROWADZENIE

ROZDZIAŁ I
TAJEMNICA KOŚCIOŁA WEDŁUG ŚW. PAWŁA

List do Galatów
Pierwszy List do Koryntian
List do Rzymian
Listy do Kolosan i Efezjan

ROZDZIAŁ II
WIERZĘ W KOŚCIÓŁ

Wspólnota chrześcijańska
Pierwotne doświadczenie
Widzialna tożsamość Kościoła
Święty lud Boży
Odczytanie dziejów
Nowy Lud Boży
Świętość i grzech w Kościele

ROZDZIAŁ III.
NASZE POWOŁANIE

Człowiek w zamyśle Bożym
Kościół żyjących
Duch ewangeliczny
Zaczyn duchowy
Odnowa wiary i modlitwy

ROZDZIAŁ IV
CHRZEŚCIJAŃSTWO JAKO RELACJA BOGA I CZŁOWIEKA

Bóg objawia się – udzielając się, i udziela się – objawiając się
Bóg, który objawia się w Jezusie Chrystusie,
w Nim stworzył i odnowił świat
Kościół jest posłany na świat, aby go uświęcać i w ten sposób prowadzić go do jego celu

ROZDZIAŁ V
WCIELENIE WIECZNEGO SŁOWA I EKLEZJOLOGIA W TRADYCJI PATRYSTYCZNO-TOMISTYCZNEJ

Źródła patrystyczne
Perspektywa teologiczna
Podstawy eklezjologii
Uniwersalne znaczenie wcielenia
Propozycje teologiczne

ROZDZIAŁ VI
KOŚCIÓŁ JAKO „SPOŁECZEŃSTWO ALTERNATYWNE”
PERSPEKTYWY BIBLIJNE

Zasady ewangeliczne domagają się alternatywy
Jakiego społeczeństwa chciał Chrystus?
Lud wybrany w Starym Testamencie
Nowe społeczeństwo w nauczaniu Jezusa
Świadomość alternatywna Kościoła apostolskiego
Niektóre konsekwencje rozumienia Kościoła jako społeczeństwa alternatywnego
Katolickość Kościoła w świetle jego alternatywności
Sekty i nowe ruchy religijne jako znak czasu
Etos alternatywny

ROZDZIAŁ VII
NOWY STYL ŻYCIA OCHRZCZONYCH
KOŚCIÓŁ JAKO „SPOŁECZEŃSTWO ALTERNATYWNE”

Wymaganie całkowitego wyrzeczenia się użycia siły
Wymaganie bezwarunkowego pojednania
Wymaganie ufności bez zastrzeżeń

ROZDZIAŁ VIII
PERSONALISTYCZNO-DUCHOWY OBRAZ KOŚCIOŁA
ELEMENTY WIZJI EKLEZJOLOGICZNEJ PAPIEŻA JANA PAWŁA II

„Wiek Kościoła”
Z historii eklezjologii
Kościół nie jest nadbudową
System posłuszeństwa doktrynalnego
System norm (rubryki)
Niektóre postulaty odnowy eklezjalności wiary
Główne propozycje eklezjologiczne Jana Pawła II
Wspólnota wierzących
Budowanie Ciała Chrystusa
Zjednoczeni z całą ludzkością
Kościół dla wszystkich

ROZDZIAŁ IX
EUCHARYSTIA BUDUJE WSPÓLNOTĘ KOŚCIOŁA
ZASADY TEOLOGICZNE I PROPOZYCJE PASTORALNE

Eucharystia i natura Kościoła
Propozycje
Eucharystia i lud Boży
Propozycje
Eucharystia i struktura hierarchiczna Kościoła
Propozycje

ROZDZIAŁ X
KOMUNIA JAKO ZASADA ŻYCIA KOŚCIOŁA W KONTEKŚCIE KONSTYTUCJI LUMEN GENTIUM II SOBORU WATYKAŃSKIEGO

Kolegialność
Rola następcy Świętego Piotra
Niektóre nowe problemy
Stała więź z Rzymem
Nieustanna odnowa Kościoła

ROZDZIAŁ XI
PRYMAT PAPIEŻA I RZĄDZENIE CAŁYM KOŚCIOŁEM

Nauczanie I Soboru Watykańskiego
Papież zasadą i fundamentem jedności Kocioła
Zasięg i natura prymatu
Nauczanie II Soboru Watykańskiego

ROZDZIAŁ XII
ZRZECZENIE SIĘ URZĘDU PAPIESKIEGO – DOPUSZCZALNY WARIANT CZY INSTYTUCJA?

Gran rifiuto (Dante)
Aktualność zagadnienia
Specyfika urzędu papieskiego
Dobro Kościoła
Przyszłość „rezygnacji” papieskich

ROZDZIAŁ XIII
WOLNOŚĆ, WŁADZA I WSPÓLNOTA W ŚWIETLE NAUCZANIA II SOBORU WATYKAŃSKIEGO

Kwestia wolności Kościoła i w Kościele
Tradycyjne ujęcie relacji między władzą i wolnością w Kościele4
Nowe znaki czasu
Władza i wolność w służbie wspólnoty
Funkcje władzy w Kościele
Funkcje wolności chrześcijańskiej w Kościele
Lepiej rozumieć Kościół

ROZDZIAŁ XIV
POWSZECHNE POWOŁANIE DO ŚWIĘTOŚCI
TEOLOGICZNA STRUKTURA ŚWIĘTOŚCI

Manifestacje świętości w Kościele
Świętość eklezjalna
Wiele wyrażeń jedynej świętości
Środki i drogi świętości

ROZDZIAŁ XV
ŚWIĘTOŚĆ I ŚWIĘCI W KOŚCIELE

„Tylko Tyś jest Święty”
Miłość adorująca i odkupieńcza
Prawo Ducha
„W swoich świętych jest święty”
Bardziej zainteresować się świętością i świętymi

ROZDZIAŁ XVI
ŻYCIE ZAKONNE MIĘDZY KONSEKRACJĄ, KOMUNIĄ I POSŁANIEM

Aktualność życia konsekrowanego
Tożsamość życia konsekrowanego
Komunia braterska
Posłanie totalne
Oczekiwany rozkwit życia konsekrowanego

ROZDZIAŁ XVII
KOŚCIÓŁ LOKALNY W KOŚCIELE CHRYSTUSA
POCZĄTKI TEOLOGII KOŚCIOŁA LOKALNEGO

Recepcja nauczania soborowego
Wnioski i sugestie

ROZDZIAŁ XVIII
PRZEŻYWANIE TAJEMNICY KOŚCIOŁA WE WSPÓLNOCIE LOKALNEJ

Zmiana mentalności
Być chrześcijaninem to żyć w komunii
Coraz większa wzajemność
Komunia, a nie sekta
Potrzeba pogłębienia

ROZDZIAŁ XIX
FORMACJA POSTAWY EKUMENICZNEJ

Ortodoksja i doświadczenie wiary
Od rozumienia człowieka do rozumienia wiary
Zrozumieć głębiej Chrystusa

ROZDZIAŁ XX
DIALOG EKUMENICZNY JAKO STYL ŻYCIA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO

Dialog jako styl dojrzałości chrześcijańskiej
Dialog ekumeniczny

ROZDZIAŁ XXI
ROLA CHRZEŚCIJANINA W POWSZECHNYM AKTUALIZOWANIU BOSKIEGO DARU ZBAWIENIA
PROPOZYCJE PRZEŻYWANIA CHRZEŚCIJAŃSTWA W RELACJI DO INNYCH RELIGII

Aktualne pytania w teologii religii
Rozwój idei zastępstwa w Starym Testamencie
Zastępczość w Nowym Testamencie
Teologia zastępstwa w eklezjologii patrystycznej
Losy idei zastępstwa w teologii drugiego tysiąclecia
Misja zastępstwa w życiu chrześcijańskim

ROZDZIAŁ XXII
KOŚCIÓŁ I ŚWIAT
WZAJEMNE RELACJE W PERSPEKTYWIE II SOBORU WATYKAŃSKIEGO

Relacja komunii
Relacja autonomii
Relacja transcendencji

ROZDZIAŁ XXIII
MOŻLIWOŚCI EWANGELIZACJI W SYTUACJI DUCHOWEJ WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA

Rozejście się dróg wiary i życia
Cechy charakterystyczne naszej epoki
Ewangelizacja po II Soborze Watykańskim
Teologia komunii jako odpowiedź na wyzwanie ewangelizacji
Konkretyzacja aktualizująca
Zakończenie

ROZDZIAŁ XXIV
DOŚWIADCZENIE ŚWIĘTYCH W DZIEJACH KOŚCIOŁA I NOWA EWANGELIZACJA

Wyzwanie
Świętość chrześcijańska
Święty-prorok
Święty-kaznodzieja
Święci-patroni
Uwagi końcowe

ROZDZIAŁ XXV
NOWA EWANGELIZACJA W KONTEKŚCIE NOWEGO ATEIZMU

Nowa ewangelizacja w sytuacji duchowej dzisiejszych czasów
Założenia nowego ateizmu
Czym jest nowy ateizm?
Możliwości działania w ramach nowej ewangelizacji
Purytanizm
Wcielenie
Cierpliwość wobec dwuznaczności
Ewolucja

ROZDZIAŁ XXVI
ZADANIA KATOLIKÓW WOBEC WYZWAŃ NOWEJ EUROPY

Obronić nadzieję, która w nas jest
Dzisiejszy duch europejski
Współczesne walki ideologiczne
„Nowy porządek światowy” i propozycja chrześcijańska
Punkt newralgiczny dzisiejszej dwuznaczności kulturowej
Bóg Stwórca
Człowiek „na obraz Boży”
Homo homini res sacra!

ROZDZIAŁ XXVII
KATOLIK I KULTURA. PERSPEKTYWA WYZNACZONA PRZEZ PAPIEŻA JANA PAWŁA II

Współczesny konflikt kulturowy
Rozwiązania połowiczne
„Sympatia krytyczna”
„Przyszłość człowieka zależy od kultury”

ROZDZIAŁ XXVIII
KRYZYS W KOŚCIELE I DROGI WYJŚCIA
PROPOZYCJE CZERPANE Z HISTORII KOŚCIOŁA

Przejawy kryzysu w dzisiejszym Kościele
Precedensy dziejowe
Odpowiedź na kryzys

ROZDZIAŁ XXIX
KOBIETA I ZNAKI CZASU
PERSPEKTYWY FEMINIZMU CHRZEŚCIJAŃSKIEGO

Wyzwania naszych czasów
„Wyzwolenie kobiety”
„Znaki czasu”
Słowo Boże i życie
Inspiracje biblijne dla wyzwolenia kobiety
Zakończenie

ROZDZIAŁ XXX
POTRZEBA ODNOWIONEJ MIŁOŚCI
ENCYKLIKA DEUS CARITAS EST BENEDYKTA XVI A WSPÓŁCZESNY FEMINIZM

Pytania współczesności
Model monastyczny i reforma gregoriańska
Doświadczenie franciszkańskie
Przewartościowania potrydenckie
Droga ku przyszłości

ROZDZIAŁ XXXI
RUCHY INTRONIZACYJNE W POLSCE JAKO WYZWANIE EKLEZJALNE

Geneza intronizacji
Próba oceny

ROZDZIAŁ XXXII
KILKA UWAG O RECEPCJI II SOBORU WATYKAŃSKIEGO W KOŚCIELE TARNOWSKIM

Recepcja jest wydarzeniem
Doświadczenie synodalne
Wielkie kwestie synodalne
Owoce przystosowania synodalnego

ROZDZIAŁ XXXIII
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE DOKUMENTU NOWA EWANGELIZACJA DLA PRZEKAZU WIARY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ (LINEAMENTA)

Wykaz pierwodruków